Kaart in de spotlight: De Eems-Dollardkwestie
Is het je wel eens opgevallen dat de eerste kaart in de IHM (Informatiehuis Marien) Viewer, de Maritieme grens van het Nederlands Continentaal Plat, midden in zee begint? Nee, die plotselinge start van de grenslijn boven Groningen is geen fout. De onzichtbare grens is het resultaat van een kwestie tussen Nederland en Duitsland die al loopt sinds het einde van de middeleeuwen.
Ulrich
Ulrich I Cirksena was een Oost-Friese Rijksgraaf die in 1464 heerste over gebieden in zowel het huidige Duitsland als het hedendaagse Friesland. Omdat de exacte grenzen van zijn territorium onduidelijk waren, wendde hij zich voor opheldering tot de Heilige Roomse Keizer, Frederik III. Die stelde een leenbrief op, waarin hij de grenzen van Ulrichs territoria expliciet vastlegde. De keizer verklaarde dat de rivier de Eems 'onvervreemdbaar' toebehoorde aan Oost-Friesland (nu Duitsland). De Nederlanders ten westen van de Eems vonden echter dat de Eems aan hen toebehoorde en beweerden dat de leenbrief vervalst was.
Oplaaiend grensconflict
In 1795 vielen de Fransen onder leiding van Napoleon Bonaparte Nederland binnen. Tijdens de Franse bezetting voerden zij verschillende bestuurlijke hervormingen door. In 1806 stichtten ze het Koninkrijk Holland en voegden daar in 1807 Oost-Friesland aan toe. In 1813, na Napoleons nederlaag bij Leipzig, laaide het grensconflict rond de Eems opnieuw op. Duitsland eerde de oude situatie maar Nederland vond een evenredige verdeling een beter idee.
Eems-Dollardverdrag (1960)
Nederland en Duitsland zijn het vandaag de dag nog steeds niet eens over de grens van de territoriale zee nabij de monding van de Eems. Daarom staat er geen lijn op onze kaart. We gaan hier wel praktisch mee om: in het Eems-Dollardverdrag zijn in 1960 afspraken gemaakt over de samenwerking. Voor de praktische uitvoering werd een Permanente Nederlands-Duitse Grenswaterencommissie opgericht. Subcommissie G behandelt het Eems-Dollardgebied, waarbij tegenwoordig ook over gezamenlijk water- en natuurbeheer wordt gesproken. En er is een boel te bespreken. We werken onder meer samen aan de Kaderrichtlijn Water en maken afspraken over het leggen van kabels en leidingen en de winning van windenergie.
Dat de zee grenzen van Nederland op de kaart niet helemaal 'af' lijken, staat een goede samenwerking dus niet in de weg.
Grensconflict over de Eems | IsGeschiedenis
Grenzen Eems-Dollardverdrag en aanvullende overeenkomst | Applicatie | Defensie.nl
