Meten met beestjes: Benthos-populaties belangrijke indicatoren voor milieutoestand Noordzee
Benthos-populaties leven op de bodem van zoete en zoute wateren. Gaat het goed met hen, dan zegt dat veel over de kwaliteit van het milieu van water en bodem. Sander Wijnhoven (43) onderzoekt hoe we deze kleine organismen als meetinstrument voor bijvoorbeeld de kaderrichtlijn Marien kunnen gebruiken.
Wijnhoven startte in maart 2016 zijn eigen bedrijf Ecoauthor als wetenschappelijk eco-redacteur en adviseur. ‘Ik schrijf vooral wetenschappelijke artikelen en rapportages over monitoringsonderzoek’, vertelt de in Zeeland woonachtige onderzoeker hierover. ‘Dat doe ik in opdracht van bedrijven en overheden. Het opstellen van indicatoren is een van die opdrachten. Hiervoor werkte ik voor het NIOZ-Instituut voor Onderzoek der Zee in Yerseke en selecteerde ik in opdracht van de ministeries van EZ en IenM indicatorsoorten die meer over de staat van de Noordzee en de bodem in het bijzonder kunnen vertellen.
’Nu de eerste resultaten van die monitoring binnen zijn, kunnen we iets meer zeggen over de kwaliteit van de Noordzee’
Dat was in feite de voorloper van dit huidige project dat ik samen met medewerkers van Wageningen Marine Research doe. Toentertijd werd daaraan ook een monitoringsprogramma gehangen. Nu de eerste resultaten van die monitoring binnen zijn, kunnen we een evaluatiemethodiek uitwerken die meer kan vertellen over de kwaliteit van de Noordzee. Daarbij richten we ons op de Benthos in de verschillende leefgebieden en gemeenschappen in de Noordzee. We maken op basis van hoe dat milieu eruitziet een eerste selectie en kijken wat daarbij een goede referentiegemeenschap kan zijn. Zo kun je bijvoorbeeld kijken of een soort die uit een gebied waar volop visserij plaatsvindt is verdwenen weer terugkomt in een gebied waar de visserij juist is stopgezet. Op basis daarvan maken we een selectie van indicatorsoorten die we verwachten terug te zien. We werken de methodiek met twee personen uit en werken daarnaast ook met een expertgroep. De resultaten bespreken we met de medewerkers van het Informatiehuis Marien, die de belangrijke monitoringsdata gestructureerd aanleveren. Zij kunnen ons bovendien inzicht geven in hoe die informatie is verkregen en het monitoringsonderzoek is uitgevoerd.’
Beoordelingsmethodiek
Uiteindelijk moet dit in mei leiden tot een indicatiesysteem dat volgend jaar al bij de beoordeling van de Noordzee gebruikt kan worden. ‘Er zijn straks indicatoren beschikbaar om voor de Kaderrichtlijn Marien of Natura2000 de milieutoestand van de Noordzee of specifieke beschermde gebieden te bepalen. De indicatoren worden ook ingezet om het beheer van voor visserij open of gesloten gebieden te evalueren. We kunnen dan echt laten zien of een verbod van visserij in een bepaald gebied de gewenste effecten heeft aan de hand van de indicatorsoorten die daarop reageren. Er liggen straks een rapportage en protocollen die alle experts kunnen gebruiken. Daarnaast zou ik ook graag te zijner tijd een populairwetenschappelijk artikel over dit onderzoek willen schrijven’, aldus de enthousiaste eco-auteur.
